Để có thể gây dựng một đế chế lớn mạnh, Balenciaga đã trải qua nhiều người lãnh đạo tài năng khác nhau. Nhưng khi nói về sự chuyển biến mạnh mẽ nhất, phải kể đến cái tên được xem như người “cầm cờ” cho cuộc cách mạng thời trang cao cấp – Demna Gvasalia.
Khi Demna Gvasalia thay thế Alexander Wang ở vị trí giám đốc sáng tạo của Balenciaga vào năm 2015, một chương hoàn toàn mới đã được viết cho nhà mốt Pháp. Nhà thiết kế người Georgia nhanh chóng biến Balenciaga thành biểu tượng của chủ nghĩa giễu nhại thời trang đương đại: từ việc đưa Crocs lên sàn diễn, denim vào haute couture, cho đến loạt thiết kế ngoại cỡ như áo phao khổng lồ và giày thể thao kiểu "bố già”.
Trước khi chính thức rời Balenciaga để đầu quân cho Gucci, Demna đã kịp để cả ngành công nghiệp phải tự soi chiếu: liệu cái bình thường, cái tưởng như vô nghĩa, có thể trở thành xa xỉ? Với Demna thì câu trả lời là có. Và anh cùng Balenciaga làm điều đó không ít lần khiến cả thế giới sửng sốt.
Đọc thêm: Balenciaga Spring 2025 - Cơn mưa mang điềm báo cho tương lai của Balenciaga ở Thượng Hải
Triple S – Đôi giày "bố già" khởi đầu làn sóng giày ngoại cỡ
Khi xuất hiện trên sàn diễn Thu Đông 2017 tại Paris, Triple S đánh dấu bước ngoặt cho Balenciaga và cả ngành công nghiệp giày thể thao cao cấp. Demna đã làm điều mà ít ai dám: từ những đôi giày cồng kềnh, có phần lỗi thời của tầng lớp trung niên, rồi "xào nấu" lại bằng tinh thần Vetements – sắc lạnh, ngạo nghễ và bí ẩn. Với thiết kế phần đế đồ sộ, đôi sneaker này nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu – len lỏi khắp các đô thị thời trang và góp phần khởi đầu trào lưu “giày bố già” (dad shoe) vốn vẫn tiếp tục cho đến nay.
Thế nhưng Triple S vượt xa trào lưu nhất thời. Thiết kế này đã định nghĩa lại khái niệm luxury sneakers trong thời đại mới, khi hàng loạt các nhà mốt ra mắt các mẫu chunky sneaker với phần đế quá khổ. Louis Vuitton trình làng Archlight với phần đế uốn cong như sóng. Gucci có Rhyton với phần đế xốp gợi nhớ đến thập niên 90 nhưng phủ sắc hiện đại. Ngay cả những thương hiệu gắn liền với thẩm mỹ tinh gọn như Stella McCartney cũng không nằm ngoài làn sóng này: Eclypse sneaker, với phần đế độn cao vút.
Knife boots - đôi bốt “cắt xé” mọi giới hạn
Gắn liền với hình ảnh Kim Kardashian, Rihanna, Cardi B hay Isabelle Huppert, Knife Boots chính là “cú châm phá” của Demna dành cho thế giới thời trang hậu hiện đại.
Ra mắt trong bộ sưu tập debut của anh mùa Thu Đông 2016, thiết kế với phom dáng bó sát đến tận đùi, mũi nhọn sắc lẹm như vũ khí đã lập tức gây xôn xao. Đến nay, Knife Boots vẫn liên tục được tái sinh với họa tiết hoa psychedelic phủ sequins ánh vàng mùa Xuân Hè 2017 hay kiểu dáng thể thao lửng. Mỗi phiên bản là một sắc thái, nhưng luôn giữ nguyên cảm giác sắc sảo, thách thức chuẩn mực và dễ dàng trở thành điểm nhấn hình ảnh trong bất kỳ outfit nào.
Sự thành công của Knife Boots cũng mở đường cho dòng sneakers Speed Trainer – thiết kế sock-like mang tinh thần tương tự nhưng dịch chuyển về phía sporty streetwear. Đây là một trong những hiếm hoi của thập niên 2010 thực sự chạm đến danh xưng “It-shoes”, không chỉ vì độ phủ sóng mà còn bởi khả năng tái định hình cái đẹp đại chúng.
Puffed Coat - Áo phao quá khổ
Cơn sốt áo phao bắt nguồn từ đầu thập niên 2010 không phải do Demna khởi xướng. Nhưng ngay trong lần xuất hiện đầu tiên tại Balenciaga mùa Thu Đông 2016, những chiếc áo phao phồng khổng lồ của anh đã trở thành 1 trong những item thời đại. Demna sử dụng kỹ thuật ghép patchwork bằng cách may chồng lên đến 9 lớp áo phao khác nhau, tạo nên hiệu ứng “coat-layered” . Những chi tiết couture như 3D body-scanning, đường cắt vai ẩn vào trong, phối phom cocoon hay kimono đều được tái hiện qua chất liệu phao – sự tái hiện làn sóng thiết kế cocoon-shaped (thiết kế tổ kén) gợi nhớ Cristóbal Balenciaga.
Từ sàn diễn, áo phao Balenciaga nhanh chóng lan ra đường phố. Xuất hiện dày đặc trong ảnh street style tại các tuần lễ thời trang từ Paris đến Seoul. Rihanna từng mặc chiếc áo phao đỏ Balenciaga cho bìa tạp chí W Magazine, trong khi Kendall Jenner phối thiết kế tương tự cùng váy satin và gót nhọn tại Paris Fashion Week – chính những khoảnh khắc ấy đã định hình lại mối quan hệ giữa “ấm áp” và “sang trọng”, phá vỡ ranh giới giữa đồ thể thao và thời trang cao cấp.
Chiếc áo phao Balenciaga quá khổ của Demna đã đặt ra chuẩn mực thẩm mỹ mới cho khái niệm “độ phồng” trong thời trang. Từ cột mốc ấy, khái niệm “phồng” (puffed) trở thành ngôn ngữ tạo hình chủ đạo trong nhiều bộ sưu tập khác: từ váy duvet ở Louis Vuitton, khăn choàng phao khổng lồ ở Rick Owens, đến corset cấu trúc bằng vải nylon kỹ thuật tại Moncler Genius.
Đọc thêm: Balenciaga Fall 2024 - Khi Demna Gvasalia được là chính mình!
Couture Jeans – Khi denim bước vào thế giới couture
Sự lội ngược dòng haute couture tại Balenciaga dưới thời Demna đã đánh dấu sự chuyển mình trong tư duy thẩm mỹ của thời trang cao cấp đương đại. Trong bộ sưu tập couture đầu tiên mà anh thực hiện cho nhà mốt Pháp năm 2021, Demna đã làm điều tưởng chừng nghịch lý: đưa denim – chất liệu gắn liền với đời sống thường nhật vào thế giới couture.
Nhưng đây không phải là denim thông thường. Những chiếc quần jeans mà khán giả nhìn thấy trên sàn diễn thực chất được làm từ cotton và linen cao cấp, sau đó được xử lý thủ công bằng kỹ thuật trompe-l’œil (đánh lừa thị giác) để tạo nên hiệu ứng bạc màu, mài mòn để tạo hiệu ứng “quần jeans”. Mỗi chiếc quần cần hơn 100 giờ làm việc liên tục của các nghệ nhân để đạt được độ chân thực này, không chỉ về thị giác mà còn trong cảm giác cử động.
Demna không đưa jeans vào couture để làm cho nó “rẻ hơn”, mà là để couture trở nên gần gũi hơn, sống được trong đời sống đương đại. Jean couture, xét đến cùng, là sự thể hiện sống động nhất cho tham vọng của Demna: định nghĩa lại sự xa xỉ qua lăng kính thực tế và thời đại.
Túi Hourglass – Đường cong định hình di sản mới
Ra mắt lần đầu trong bộ sưu tập Thu Đông 2019, chiếc túi Hourglass nhanh chóng thu hút sự chú ý giới mộ điệu. Theo Lyst Index Q4 2019, Hourglass xuất hiện trong top tìm kiếm và bán chạy suốt cả quý, vượt qua nhiều "it-bag" cùng thời. Giai đoạn này, Hourglass đã kéo Balenciaga vươn lên vị trí số 3 trong bảng xếp hạng thương hiệu hot nhất trên mặt trận thời trang toàn cầu.
Với phần đáy túi được tạo tác hình đường cong hình học thay vì làm phẳng, thiết kế của Hourglass gợi nhớ đến dáng áo gi-lê xứ Basque thập niên 1950 của Cristóbal Balenciaga. Đường cong mạnh mẽ ôm lấy phom dáng cơ thể, gợi nhắc đến tính điêu khắc – một trong những giá trị cốt lõi mà Cristóbal từng theo đuổi. Từ da lì, da vân cá sấu đến phủ kín pha lê lấp lánh, Hourglass xuất hiện cùng Kim Kardashian, Dua Lipa hay Isabelle Huppert.
Đọc thêm: Đặt cược vào Demna Gvasalia, Gucci có quá mạo hiểm?
Giá trị của Hourglass còn được củng cố khi chiếc túi trở thành điểm nhấn trong màn kết hợp giữa Balenciaga và Gucci – dự án collab gây chấn động ngành thời trang dưới thời Alessandro Michele. Carrie Bradshaw – biểu tượng phong cách của Sex and the City đã lựa chọn phiên bản đặc biệt này trong phần phim mới, như sự xác nhận cuối cùng: Hourglass là “It-bag” của thời đại và là phần không thể thiếu trong di sản mà Demna để lại tại Balenciaga.
Crocs – Từ phản thời trang đến cú đột phá runway
Demna từng nói: “Tôi không nghĩ sản phẩm cần được yêu thích ngay lập tức. Tôi nghĩ nó cần khiến người ta phải phản ứng”. Và Crocs chính là thiết kế làm được điều đó – chia rẽ công chúng, nhưng định hình văn hoá.
Trước khi Demna Gvasalia biến Crocs thành phụ kiện thời trang, chúng luôn nằm trong danh sách "thảm họa thời trang". Tạp chí Time Từng liệt kê Crocs vào 50 "phát minh tồi tệ nhất" (2010), cộng đồng antifan còn mở hẳn website I Hate Crocs để châm biếm thiết kế này. Ngay cả người nổi tiếng như Naomi Campbell cũng từng chê rộng rãi, gọi Crocs là "giày lười" thiếu thẩm mỹ.
Vậy mà vào tháng 10 năm 2017, trong bộ sưu tập Xuân Hè 2018 của Balenciaga, một đôi Crocs màu hồng kẹo cao su cao đến 10 cm, nạm chi chít những hình dán nhựa như đồ chơi, bất ngờ sải bước giữa Paris Fashion Week.
Điều đáng nói là trước khi Crocs xuất hiện trong bộ sưu tập Xuân Hè 2018, chính Demna… chưa từng đi chúng. Phiên bản Balenciaga kết hợp với Crocs là màn giải mã thẩm mỹ gây tranh cãi nhất trong ngành thời trang đương đại. Từ những đôi Crocs màu pastel nhấn bằng logo Balenciaga, cho đến phiên bản màu đen bóng ẩn chứa cái lạnh lùng thường thấy trong các show diễn của Demna, tất cả đều gây sốt khi ra mắt chính thức vào năm 2018 và cháy hàng chỉ trong vài giờ.
