Đối thủ của Shein, thương hiệu thời trang siêu nhanh Princess Polly vừa nhận chứng nhận B Corp - một trong những danh hiệu về trách nhiệm doanh nghiệp hàng đầu thế giới.
B Corp (B Corp Certification) là chứng nhận dành cho các doanh nghiệp đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về tác động môi trường và xã hội, tính minh bạch công khai, và trách nhiệm pháp lý. Chứng nhận này được sáng lập bởi B Lab - doanh nghiệp phi lợi nhuận toàn cầu ra đời năm 2006.
Khi truy cập vào website của Princess Polly, bạn sẽ bắt gặp một sân chơi quen thuộc: hàng loạt thiết kế mới ra mắt mỗi ngày, những bộ trang phục “chuẩn ảnh Instagram, video TikTok và sánh vai cùng các ngôi sao” cho cuối tuần, cùng ưu đãi xuất hiện dày đặc. Những sản phẩm bán chạy luôn đi kèm lời nhắc: “sắp cháy hàng”. Nhưng Princess Polly không chỉ chạy theo cuộc đua fast fashion. Họ đang tìm cách tạo dựng một chỗ đứng riêng trong thị trường đầy cạnh tranh này. Theo lời thương hiệu, sứ mệnh của họ là “khiến thời trang theo xu hướng trở nên bền vững hơn”.
Đọc thêm: Tại sao thời trang bền vững còn "xa xỉ" với người Việt?
Chiến lược "giảm tác động"
Princess Polly đã ra mắt chuyên mục “Lower Impact” trên website, tập trung vào các sản phẩm sử dụng nguyên liệu thân thiện hơn với môi trường như polyester tái chế và cotton hữu cơ. Thương hiệu nhấn mạnh cam kết với chuỗi cung ứng đạt chuẩn đạo đức, đồng thời quảng bá mô hình kinh doanh nhanh vốn thường bị xem là lãng phí như lựa chọn hiệu quả hơn nhờ chiến lược test-and-repeat: tung nhiều thiết kế để thử phản ứng thị trường, rồi chỉ mở rộng sản xuất với những mẫu bán chạy.
Việc Princess Polly chính thức đạt chứng nhận B Corp là cột mốc quan trọng giúp thương hiệu củng cố hình ảnh bền vững trong mắt người tiêu dùng.
Làn sóng phản đối
Động thái này đã vấp phải làn sóng chỉ trích từ cộng đồng thời trang bền vững. Nhiều người cho rằng mô hình kinh doanh như Princess Polly hoàn toàn đi ngược lại tinh thần trách nhiệm mà một chứng nhận như B Corp đại diện.
“Nếu một thương hiệu không gắn với việc sản xuất và tiêu thụ ít đi, mà vẫn tiếp tục chạy theo xu hướng và giảm giá hàng loạt, thì họ không xứng đáng nhận bất kỳ chứng nhận bền vững nào. Việc B Corp cấp chứng nhận cho thời trang nhanh là không cần thiết và gây hại. Đây là một bước lùi đáng tiếc cho tổ chức này”, Brett Staniland – người mẫu, học giả và biên tập viên thời trang bền vững nhận định.
Đọc thêm: Lý do khiến Forever 21 "tắm hai lần" trên "dòng sông" phá sản
Những ý kiến phản đối như vậy đang tạo ra áp lực ngày càng lớn với B Lab - tổ chức phi lợi nhuận đứng sau chương trình B Corp. Các nhà phê bình cho rằng danh hiệu từng là biểu tượng cho trách nhiệm doanh nghiệp đang dần trở thành công cụ "tẩy xanh" trá hình.
Đầu năm nay, thương hiệu xà phòng hữu cơ nổi tiếng Dr. Bronner’s đã rút khỏi chương trình B Corp sau nhiều tranh cãi. Họ cho rằng hệ thống chứng nhận hiện tại đã quá dễ dãi, cho phép những tập đoàn đa quốc gia dù có một vài sáng kiến môi trường nhưng vẫn thiếu minh bạch về đạo đức được công nhận là doanh nghiệp có trách nhiệm.
“Tính xác thực của chứng nhận B Corp đã không còn. Việc tiếp tục duy trì chứng nhận ấy giờ đây đi ngược lại chính sứ mệnh của chúng tôi”, Dr. Bronner’s tuyên bố.
Bền vững hay tẩy xanh?
Princess Polly đạt tổng điểm 86.8 chỉ vừa vượt qua ngưỡng 80 điểm cần thiết để giành chứng nhận B Corp. Điểm số cao nhất của thương hiệu nằm ở các hạng mục liên quan đến môi trường: từ quản lý khí thải carbon, đánh giá tác động khí hậu đến những quy trình sản xuất được xem là thân thiện sinh thái.
Tuy nhiên, ở hạng mục liên quan đến khách hàng bao gồm chất lượng sản phẩm, dịch vụ và tiếp thị có trách nhiệm, Princess Polly chỉ đạt 3.8 điểm, thấp nhất trong toàn bộ bảng đánh giá.
Các hệ thống đánh giá độc lập khác thậm chí còn khắt khe hơn. Good On You, nền tảng chuyên xếp hạng mức độ bền vững trong ngành thời trang, đánh giá Princess Polly là “chưa đủ tốt”, chỉ tốt hơn Shein, nhưng vẫn dưới cả Zara và H&M.
“Chúng tôi không thấy đủ bằng chứng cho thấy họ đang thực hiện hành động ý nghĩa vì môi trường” Sandra Capponi – đồng sáng lập Good On You nhận xét. Nền tảng này cũng áp dụng các tiêu chí nghiêm ngặt hơn với các thương hiệu thời trang nhanh và siêu nhanh, vốn bị xem là thúc đẩy hành vi tiêu dùng quá mức.
Về phía mình, Princess Polly khẳng định: “Chúng tôi tự hào với những cải tiến trong các lĩnh vực môi trường, xã hội và quản trị mà chứng nhận B Corp đã ghi nhận”. Thương hiệu cũng công khai các bảng xếp hạng khác nơi họ đạt điểm cao hơn, cùng danh sách các sáng kiến môi trường mà họ đang tham gia. “Chúng tôi vẫn cam kết liên tục cải tiến và duy trì các tiêu chuẩn cao trong mọi việc mình làm”.
Dẫu vậy, không ít người vẫn cho rằng đây chỉ là một hình thức “tẩy xanh”.
Chúc mừng các thương hiệu fast fashion như Princess Polly với danh hiệu và vị trí này bởi chúng đang gây hại nhiều hơn là mang lại lợi ích” Staniland mỉa mai. “Chúng cung cấp cho người tiêu dùng cái cớ để nghĩ rằng tiêu thụ quá mức vẫn ổn vì sản phẩm được gắn mác ‘bền vững’.
Đọc thêm: Thời trang bền vững và cuộc “dịch chuyển âm thầm” về Đông Nam Á
Thay đổi để minh bạch hơn
B Lab cho biết tổ chức này đang tập trung “liên tục cải tiến” các tiêu chuẩn chứng nhận. Theo họ, để hiện thực hóa nền kinh tế hướng đến trách nhiệm môi trường và xã hội, cần làm việc với các doanh nghiệp ở mọi quy mô và cấp độ phát triển. Sau 5 năm tham vấn chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, B Lab đã hoàn tất bộ tiêu chuẩn mới vào tháng 5 vừa qua. Quy trình đánh giá cập nhật sẽ được áp dụng từ năm tới.
Theo đó, các công ty sẽ phải chứng minh họ đang thực hiện “hành động có ý nghĩa” trên bảy lĩnh vực tác động bao gồm biến đổi khí hậu, nhân quyền và chuỗi cung ứng trước khi được xem xét cấp chứng nhận. Trái với hệ thống cũ, nơi các doanh nghiệp được đánh giá bằng điểm số dựa trên hàng trăm câu hỏi (và chỉ cần đạt 80/200 điểm để đủ điều kiện), mô hình mới yêu cầu trách nhiệm rõ ràng và toàn diện hơn. Trong quá khứ, một số thương hiệu có thể “lách điểm” đạt thành tích cao ở vài chỉ số nhưng lại gần như bỏ qua những lĩnh vực khác và vẫn được chứng nhận B Corp.
Theo BoF
