Maison Margiela SS26: Glenn Martens viết lại bản nhạc cũ bằng trái tim mới

Giữa mùa Paris Fashion Week ngập tràn những màn debut, Glenn Martens chọn một cách khác để gây chú ý: một dàn nhạc thiếu nhi, những nốt nhạc sai và một nụ cười nhẹ giữa khán phòng thời trang vốn quen với sự hoàn hảo lạnh lùng.

Maison Margiela SS26 đã tìm thấy thứ mà thời trang hiện đại đã đánh mất: sự dịu dàng trong nghịch lý.

Tiếng nhạc sai và tinh thần đúng

Không ánh sáng rực rỡ, không lời giới thiệu hoa mỹ — show mở đầu bằng tiếng violin lạc nhịp, tiếng kèn méo giọng, tiếng nhịp trống vụng về. Trên sân khấu, 61 nhạc công nhí từ 7 đến 15 tuổi ngồi nghiêm trang trong dàn nhạc, gắng gượng chơi những bản cổ điển của Strauss, Tchaikovsky, Mozart. Có em mới học nhạc vài tháng, có em thậm chí còn cười khi lạc nhịp. Và đó chính là điểm chạm.

Khán phòng bật cười. Kim Kardashian, Kylie Jenner cùng hàng trăm vị khách khác đồng loạt “aww” khi tiếng nhạc méo mó vang lên. Glenn Martens mở đầu bằng một dàn nhạc vụng về đã khiến cả thế giới thời trang bật cười vì điều mà Margiela luôn tin: cái đẹp nằm trong sự không hoàn hảo.

“Imperfection was a signature of Martin Margiela”, lời nhận định ấy vang vọng xuyên suốt buổi diễn. Những nốt sai trở thành phép ẩn dụ cho tinh thần “unpolished beauty” của Maison Margiela — nơi thời gian, sự mòn cũ và lỗi lầm được tôn vinh như một thứ cảm xúc nguyên thủy.

Từ ký ức của Margiela đến chương mới của Martens

Đây là cuộc đối thoại giữa hai linh hồn: Martin Margiela và Glenn Martens. Martens, sinh ra ở Bỉ như người tiền nhiệm, hiểu rõ rằng để tiến về phía trước, anh phải bước trên chính ký ức của nhà sáng lập.

Cấu trúc show gợi nhắc ngay đến Margiela Xuân Hè 1990 – buổi diễn huyền thoại tổ chức tại sân chơi hoang tàn ở quận 20 Paris, nơi lũ trẻ trong khu phố vô tư chạy giữa dàn người mẫu. Raf Simons từng nói chính show ấy khiến ông muốn trở thành nhà thiết kế. Ba mươi sáu năm sau, Martens đưa những đứa trẻ trở lại để chơi nhạc.

Cũng như vậy, phần âm nhạc gợi nhớ Margiela Thu Đông 1997, khi một ban nhạc kèn đồng Bỉ chơi bản “Brother, Can You Spare a Dime?” kéo dài vô tận, còn người mẫu xuống xe buýt rải rác khắp Paris. Cái “sai” trở thành chất men của Margiela, cái “lệch” trở thành thước đo của cảm xúc.

Ngôn ngữ thiết kế: Khi ký ức trở thành chất liệu

Trong tay anh, di sản không còn là bảo tàng được phủ vải trắng, mà như phòng thí nghiệm cảm xúc, nơi những ký ức được mổ xẻ, tái tổ hợp, và sống dậy trong hình hài mới.

Show mở ra bằng những phom vai hạ thấp, đũng quần kéo dài, tạo nên tỷ lệ cơ thể lạ thường như thể người mẫu đang tan chảy trong không khí. Cấu trúc ấy khiến chuyển động trở nên chậm hơn, mềm hơn, gần như phi thực. Suit và trenchcoat bị cắt bỏ ve áo, thay bằng cà vạt trắng rủ nhẹ – chi tiết gợi nhớ đến áo blouse phòng lab của đội ngũ Maison Margiela trong thập niên 1990.

Những slip dress quấn băng keo nhựa, áo biker cổ gập vào trong, sơ mi poplin trắng cài ngược, hay giày không gót được tái hiện dưới ánh đèn yếu – tất cả cùng nhau tạo nên thứ thẩm mỹ vừa công nghiệp vừa lãng mạn, thứ mà chỉ Glenn Martens có thể định hình: một thứ công nghiệp thơ ca.

Một khoảnh khắc đặc biệt: áo khoác nam gắn liền khăn lụa ở cổ, tạo hiệu ứng trompe-l’œil đánh lừa thị giác. Martens đã chứng minh rằng ký ức chính là chất liệu hoàn hảo để sáng tạo và Margiela, dù bao năm trôi qua, vẫn tiếp tục được “may lại” bằng những lớp cảm xúc mới.

Chi tiết và biểu tượng: Khi im lặng cũng có tiếng nói

Nếu có chi tiết khiến cả khán phòng Margiela xôn xao, đó chính là những miệng bị khóa. Một khung kim loại mảnh, uốn cong như dấu ngoặc kép, ghim chặt đôi môi người mẫu, gợi nhớ đến “bốn mũi khâu” trứ danh của Maison Margiela – biểu tượng cho ẩn danh, cho sự khiêm nhường tuyệt đối trong cái đẹp.

Theo ghi chú của show, đó là cách tạo nên “đồng nhất biểu cảm”. Nhưng với khán giả, hình ảnh ấy gợi cảm giác rờn rợn: cái đẹp bị kiểm soát, cảm xúc bị định dạng.

Trên sàn diễn, những gương mặt quen thuộc – Guinevere Van Seenus, Saskia de Brauw, Hanne Gaby Odiele không cười, không nói, không biểu cảm. Chỉ còn ánh mắt, lạnh và sâu. Martens, có lẽ, đang nói về thời trang hôm nay – nơi cá tính bị gọt giũa thành định dạng, nơi cái đẹp bị đồng hóa bởi thuật toán và chuẩn mực thẩm mỹ toàn cầu.

Việc khóa miệng người mẫu không chỉ là một cử chỉ thị giác; nó là ẩn dụ về sự im lặng tập thể - khi con người tự nguyện câm lặng để hòa mình vào đám đông, để được chấp nhận.

Trong khoảnh khắc ấy, người ta nghe thấy âm vang quen thuộc của Martin Margiela:

Ẩn danh không phải là biến mất. Đó là một cách hiện diện khác.

Giữa haute couture và ready-to-wear: hai mặt của cùng một linh hồn

Chỉ ba tháng trước, Martens đã khiến giới mộ điệu rúng động với show Artisanal tháng 7, một bữa tiệc gothic, tối tăm và đầy tính DIY. Cate Blanchett, Lisa Manobal lập tức diện các thiết kế đó, đưa Margiela trở lại bản đồ văn hóa đại chúng.

Tôi đã chứng minh mình rồi, giờ chỉ muốn làm thứ người ta muốn sống cùng - Martens nói.

Ở đây, Martens kết hợp hai thế giới mà anh hiểu rõ nhất: tính nghệ thuật thực nghiệm của Y/Project và sự thực dụng tinh tế của Diesel.

Anh đưa couture trở lại đường phố, khiến khái niệm “xa xỉ” trở nên gần gũi và vì thế, nhân văn hơn. Chính điều ấy làm Margiela SS26 khác biệt: nó được sinh ra để được mặc, không chỉ để được ngắm.

Martens từng kể rằng khi còn là sinh viên ở Antwerp, anh và bạn bè thường săn đồ Margiela tại outlet. “Chúng tôi sống trong những bộ đồ đó. Tôi muốn mang cảm giác ấy trở lại, làm quần áo mà người ta thực sự muốn sống cùng”.

Một bản giao hưởng của cảm xúc

Giữa khán phòng, khi dàn nhạc thiếu nhi kết thúc bằng một nốt sai kéo dài. Maison Margiela SS26 cũng như vậy: không hoàn hảo, không rực rỡ, nhưng chân thật.

Glenn Martens không đánh bóng quá khứ. Anh đánh thức nó bằng sự dịu dàng, bằng nghịch lý, bằng thứ cảm xúc hiếm hoi mà thời trang ngày nay dường như đã quên mất: cảm giác được chạm vào tim.