Những chiếc váy không người mặc của Brandon Morris không đơn thuần là trang phục, mà là những vỏ bọc chất vấn về sự tồn tại, nỗi bất an và sự hữu hạn của con người.
Bước vào Europa Gallery ở khu phố Two Bridges, trung tâm New York, bạn sẽ thấy mình lạc vào một thế giới kỳ lạ và mê hoặc. Không phải những người mẫu lộng lẫy, cũng chẳng phải những bộ sưu tập rực rỡ sắc màu, thứ chào đón bạn là những "chiếc váy ma" – Ghost Dresses của nghệ sĩ Brandon Morris.
“Chuyện gì sẽ xảy ra nếu thời trang không còn gắn với cơ thể? Liệu một chiếc váy có thể tự đứng vững khi không còn hơi ấm người mặc?”
Mở cửa bước vào thế giới của Brandon Morris
Brandon Morris là một nghệ sĩ thị giác tài năng người Mỹ. Anh bắt đầu sự nghiệp với nền tảng thiết kế thời trang, nhưng thay vì tạo ra trang phục để mặc, anh chọn biến chúng thành hình thức điêu khắc. Trong triển lãm Actress, Morris sử dụng những chiếc váy lấy cảm hứng từ đồ trẻ em phong cách cổ điển, rồi can thiệp vào phom dáng: vai được thu nhỏ, eo siết lại. Anh may những mẫu váy này bằng sợi thủy tinh – một chất liệu cứng và nặng nhưng vẫn tạo được các đường gấp và nếp rủ mềm mại nhờ phủ nhựa khi còn ở trạng thái ướt, sau đó cố định bằng hình nhân tạm thời. Khi nhựa khô, những chiếc váy trở nên cứng đờ, đứng vững mà không cần cơ thể bên trong. Chúng giống như lớp vỏ rỗng của một cơ thể đã biến mất, để lại trong không gian một thứ hiện diện đầy mơ hồ và ám ảnh.
Trong quá trình sáng tác, Morris chia sẻ rằng anh bị ám ảnh bởi hình ảnh Sadako trong bộ phim kinh dị Nhật Bản Ring – dáng người vẹo vọ, lưng khom, bất động. Nỗi ám ảnh ấy hiện rõ trong không khí tĩnh lặng của triển lãm: giữa căn phòng vắng, những chiếc váy xanh nhạt treo lơ lửng, nhẹ như khói mà lại cứng như đá. Cổ tay áo trống rỗng, cổ áo không có người mặc, không da thịt, không nhịp sống. Cảm giác rờn rợn dâng lên: từng có ai đó tồn tại trong lớp vải này chăng? Hay đây là nơi trú ẩn của những linh hồn vất vưởng đang tìm kiếm một cơ thể để nhập vào? Lớp nhựa xanh trong mờ bao phủ bề mặt khiến mọi thứ như chìm trong ảo ảnh – vừa mong manh, vừa lạnh lẽo, gợi một nỗi bất an âm ỉ lan khắp không gian.
Đọc thêm: Những người phụ nữ qua lăng kính của 2 đạo diễn đại tài: Ozu và Kore-eda
Giải mã những chi tiết kiến tạo "hồn ma" trang phục
Những chi tiết trong tác phẩm của Morris hé lộ nhiều lớp ý nghĩa phía sau những "hồn ma" trang phục. Khóa kéo công nghiệp nặng nề, những đường cắt méo mó, nơ to bản và viền xếp ly cầu kỳ - tất cả nhằm tạo cảm giác gò bó và căng thẳng. Những chiếc váy được dựng nên như thể từng mang hình hài con người, nhưng cơ thể đó giờ đã tan biến, để lại vỏ ngoài rỗng ruột.
Bên cạnh váy “ma”, Morris còn trưng bày hai tác phẩm treo tường, trong đó có một “bức tranh” làm hoàn toàn từ những dải da cứng, không khung, không giá đỡ. Vật liệu được sắp xếp như tự chống đỡ chính nó, không cần cấu trúc nâng đỡ bên ngoài. Những sợi chỉ, lớp vải và da treo lơ lửng, vặn xoắn, khâu nối vào nhau - vừa gợi nhắc đến kết cấu của da thịt, vừa mang cảm giác đau đớn, tổn thương. Sự thiếu vắng về mặt hình thể để khiến ta nhìn vào cơ thể vật lý của mình, thứ da thịt có thể chạm được nhưng có thể biến mất trong chốc lát.
Câu hỏi về sự hiện diện và hồi ức của sự sống
Tác phẩm Portrait of Isabella (Chân dung Isabella) là điểm sáng duy nhất về sự sống trong không gian triển lãm. Lấy cảm hứng từ hình thức bàn thờ Phục Hưng, Morris tạo ra một cấu trúc gỗ bọc da với phần phù điêu khắc họa gương mặt ¾ của Isabella - người bạn đời của anh. Khuôn mặt ấy không rõ nét, không hoàn hảo, được đúc trong khung da như một ký ức chắp vá và thiếu hụt.
Ngược lại, những chiếc váy đứng đó như xác vỏ, không còn mang hơi người. Chúng không miêu tả sự sống, mà là những vết tích còn sót lại sau khi sự sống rời đi - một trạng thái lưng chừng giữa hồi ức và lãng quên. Chính sự vắng mặt đó tạo ra bi kịch, nhắc chúng ta rằng cơ thể con người, cũng như ký ức, đều hữu hạn.
Đọc thêm: Cannes 2025: "Chỉ những kẻ dũng cảm mới nên làm phim"
