Kỷ niệm 20 năm thương hiệu, Erdem đưa sàn diễn vào Bảo tàng Anh để khai quật một nhân vật kỳ lạ: Hélène Smith – nhà ngoại cảm với nhiều bản ngã. Bộ sưu tập Xuân/Hè 2026 trở thành phép thử táo bạo giữa lịch sử, hoang tưởng và ngôn ngữ couture.
London Fashion Week Xuân/Hè 2026 mở ra như trường quay khổng lồ, nơi những đối thoại trái ngược va chạm và hòa quyện: tối giản và cực thịnh, hiện đại và hoài cổ. Giữa dòng chảy ấy, Erdem Moralıoğlu không chọn pháo hoa thị giác, mà lặng lẽ xây nên kịch bản khác – câu chuyện của nhân vật, lịch sử và những ảo ảnh tâm linh. Đúng dịp kỷ niệm 20 năm thương hiệu, sàn diễn tại Bảo tàng Anh không chỉ là nơi phô bày kỹ thuật may đo và chất liệu xa hoa, mà còn như chương phim hồi tưởng, tái khẳng định bản sắc độc lập. Ở trung tâm màn trình diễn này, một cái tên kỳ lạ từ cuối thế kỷ 19 bước ra: Hélène Smith – nhà ngoại cảm từng tin mình trò chuyện với Sao Hỏa và từng sống trong triều đình Marie Antoinette trở thành chiếc gương soi để Erdem phản chiếu sức mạnh biến hóa và trí tưởng tượng vô tận của thời trang.
British Museum - nơi Erdem khai quật giấc mơ
Sàn diễn mùa Xuân/Hè 2026 của Erdem được đặt trong lòng Bảo tàng Anh – công trình vốn đã là biểu tượng của ký ức nhân loại. Những cột đá cổ điển, vòm kính rộng mở và nền đá sáng bóng tạo nên bối cảnh vừa trang nghiêm vừa mênh mang, nơi mỗi bước chân người mẫu vang vọng như đang đi qua nhiều lớp thời gian.
Sự lựa chọn này không ngẫu nhiên: trong hai thập kỷ qua, Erdem Moralıoğlu thường đưa các bộ sưu tập của mình đến những địa điểm văn hóa – từ National Portrait Gallery, V&A đến Sadler’s Wells như để nhấn mạnh rằng thời trang của ông không tách rời lịch sử, mà luôn đối thoại trực tiếp với nó. British Museum, với kho tàng hiện vật đến từ mọi nền văn minh, cũng là một trong những nơi Erdem từng khởi sự nghiên cứu, quan sát công việc phục chế các bản khắc và di vật. Việc trở lại không gian này ở cột mốc 20 năm càng mang ý nghĩa như một lời tự sự: thương hiệu độc lập ấy muốn khẳng định chỗ đứng của mình trong bản đồ văn hóa, không chỉ như một cái tên thời trang đương đại mà như phần ký ức được lưu giữ.
Không khí của show không ồn ào, không có những hiệu ứng thị giác bùng nổ thường thấy trên đường băng London, mà nghiêng về sự tinh tế, giàu chất gợi mở. Runway ở đây giống như cuộc đối thoại thì thầm giữa những cổ vật đang đứng yên trong tủ kính và những lớp vải đang chuyển động ngoài đời thực, giữa quá khứ hữu hình và tưởng tượng siêu hình. Và với tất cả, lựa chọn British Museum cho cột mốc 20 năm không chỉ là dấu chỉ của sự trưởng thành, mà còn là tuyên ngôn rằng thời trang Erdem luôn là cuộc khai quật ký ức, một nỗ lực biến runway thành phòng triển lãm của những giấc mơ.
Đọc thêm: Lần đầu tiên, Burberry mời nghệ sĩ Việt tham dự London Fashion Week
Bản tiểu thuyết siêu hình của Erdem
Trên sàn diễn ấy, Erdem gọi đến một nhân vật mơ hồ, vừa gợi tò mò vừa chất chứa bóng dáng bi kịch: Hélène Smith, hay Catherine-Elise Muller – nhà ngoại cảm Thụy Sĩ cuối thế kỷ 19. Cuộc đời bà như chuỗi hóa thân điện ảnh: khi thì tin rằng mình thuộc về triều đình Marie Antoinette, lúc khác lại nhận là công chúa Ấn Độ, thậm chí có giai đoạn khẳng định mình trò chuyện với cư dân Sao Hỏa và tự sáng tạo ra một thứ ngôn ngữ hành tinh. Cái chất “đa bản ngã” ấy không chỉ hấp dẫn giới siêu thực đầu thế kỷ 20, mà còn trở thành nguồn cảm hứng để Erdem xây dựng nên một vở kịch thị giác, nơi từng lớp vải gợi mở về những cuộc du hành tâm linh của Smith.
Trục xương sống của bộ sưu tập là khái niệm “chu kỳ lãng mạn” – cách giáo sư tâm lý học Theodore Flournoy gọi những giai đoạn hóa thân luân phiên của Smith trong cuốn From India to Planet Mars. Chính sự lặp lại có chu kỳ, vừa hoang đường vừa logic, đã cho Erdem một cấu trúc để dịch chuyển giữa corset thời 1780s, sari Ấn Độ hay ký tự “Martian” trên bodice như dấu tích một thứ nhật ký tâm linh. Mỗi lần biến hình của Smith giống như một cảnh phim và show diễn trở thành cuốn phim quay chậm của những cơn nhập đồng.
Câu chuyện ngoài lề lại càng khiến nguồn cảm hứng thêm phần trọn vẹn: trước khi trở thành “ngôi sao” ngoại cảm, Smith từng làm việc nhiều năm trong một cửa hàng bán lụa. Chi tiết nhỏ ấy vang vọng vào các dải vải Erdem sử dụng – như thể chính chất liệu đã chọn Smith, đặt bà vào quỹ đạo thời trang trước cả khi những hóa thân bắt đầu.
Trong đường dây song song, Erdem còn dẫn dắt khán giả trở lại Versailles – rồi lao thẳng vào những ngày đen tối của Marie Antoinette trong ngục Conciergerie. Hình ảnh khung corset hóa thành lồng ngực giam hãm, con số ký tự Martian gắn trên ngực váy như mã tù, tất cả gợi định mệnh không thể tránh.
Ở chiều đối lập, những bộ tuxedo, suit kẻ sọc xuất hiện bất ngờ, như nhân vật phụ châm biếm: “bác sĩ tâm lý” của Smith – hình ảnh mà Erdem mượn để giải tỏa căng thẳng, để cho câu chuyện siêu hình chút chớp mắt dí dỏm.
Bằng cách ấy, Erdem kể lại thiên tiểu thuyết qua ngôn ngữ trang phục: vừa rùng rợn, vừa mộng mị, vừa giàu chất điện ảnh – nơi quá khứ, hoang tưởng và thực tại lồng ghép vào nhau như ba lớp phim chồng sáng.
Đọc thêm: Mối tương quan giữa Thời trang và Hoàng gia theo suốt dòng lịch sử
Ký ức được may đo bằng ren, corset và ký hiệu
Khi ánh sáng rọi xuống, mở màn không phải là một chiếc váy “chữ nghĩa” mà nặng tính cấu trúc: khung hông ren Victorian không đơn thuần là tham chiếu lịch sử mà là mảnh kiến trúc đặt lên cơ thể. Vật liệu ren cổ, mỏng manh trên bề mặt, được kéo căng qua cấu trúc bên trong với khung định hình hoặc cấu trúc boning khiến vạt váy phồng tròn, tạo nên tỉ lệ “thắt eo – nở hông” ăn sâu vào trí nhớ thời trang.
Trên ngực, các ký tự “Martian” bằng nhựa đen được đính như những huy hiệu, không phải chỉ để trang trí mà để gợi mã: chúng phá vỡ sự mềm mại của ren bằng độ cứng và độ tương phản về chất liệu, đồng thời chuyển ý nghĩa từ trang trí thành dấu tích ký ức. Kỹ thuật gắn (pinned) đã biến phần thân trước thành mặt phẳng tường thuật - nơi ký hiệu, vết khâu và đường viền giao tiếp với nhau. Khung váy phồng lên như chiếc lồng, vừa giam giữ, vừa phô bày, khiến người xem liên tưởng đến Marie Antoinette trong những ngày cuối ở Conciergerie – biểu tượng nữ tính bị giam cầm trong số phận.
Corsetry trong bộ sưu tập không phải là sự bắt chặt lặp lại của lịch sử mà là phép biến đổi về tỉ lệ. Bodice được điêu khắc để ôm sát lồng ngực, xương vai vẫn giữ chiều cao tự nhiên nhưng eo bị ép rõ, trong khi hông được mở rộng nhưng không bằng lớp vải rủ dài như cổ điển mà bằng khối phồng ngắn, hemline cắt trên gối. Kết quả là silhouette trở nên “nhân tạo”: thân trên kiến tạo chỉnh chu, thân dưới như mô hình được gắn thêm. Kỹ thuật may dường như sử dụng lớp gia cố nội bộ (linings, interfacing) để đảm bảo các đường cong giữ đúng hình dạng trên sàn diễn, đồng thời những mảnh vải cắt ngắn cho phép chuyển động bộc lộ hông.
Erdem chơi trò tương phản với bảng màu. Cặp xanh lá thẫm - đỏ satin là phép đối nghịch bão hòa: xanh như nền tảng tự nhiên, đỏ như vật trang trí nội tâm; khi đặt cùng nhau chúng lập tức định vị một nhân vật trên sàn diễn, không cần thêm phụ đề. Các bộ tuxedo và suit kẻ sọc giữ tông đen – trắng để làm “mạch logic” cho bộ sưu tập: gam này không chỉ gợi kỷ luật mà còn là vùng “an toàn” để nhìn rõ các chi tiết như đường may, vai áo, nẹp túi trong khi những mảng màu rực rỡ của sari và embroidery mở ra cơn tưởng tượng khác.
Đặc biệt, những mảng sari được sử dụng không phải sao chép trực tiếp kiểu may Ấn Độ mà là vật liệu rải, lớp phủ: lụa có sợi óng, các nếp vải được xếp hoặc thắt để tạo ra hiệu ứng rực rỡ tựa ký ức của Smith về Ấn Độ.
Ở nhiều mẫu, thêu được kết hợp với đính pha lê nhỏ, hạt seed-beads và appliqué; cách sắp đặt này tạo chiều sâu, khiến ánh sáng lấp lánh khi người mẫu xoay người. Có những mảng thêu bị rách, cắt “shredded embroideries” - kỹ thuật làm cũ có chủ ý để gợi cảm giác hiện vật qua thời gian: đẹp mà mong manh, vừa cổ vừa sắp rơi rụng.
Tailoring nam tính xuất hiện như đối trọng có tính toán. Blazer và tuxedo không phải copy thẳng từ cẩm nang menswear; vai được xử lý chắc nhưng không thừa đệm, thân áo cắt ngắn vừa đủ để tạo tỉ lệ cao eo khi mặc cùng váy phồng. Chi tiết lapel, đường yoke hay nẹp túi (nếu quan sát) cho thấy hướng may may bán thủ công: các đường may thẳng tắp, nếp li sắc và nếp gãy ở quần (crease) được giữ rõ để tạo hình khí chất. Quần kẻ sọc thường có ống thẳng, dài chạm gót hoặc hơi loe nhẹ; trong một số look, quần trắng “crinkled” xuất hiện với vải có cấu trúc nhẹ, tạo nếp tự nhiên khi đi - một cách để làm mềm tính nghiêm của tailoring.
Các áo khoác brocade và trench coat thêu kín là bài học về tỉ trọng vật liệu. Brocade dày nặng được cắt để giữ form vai, cổ, thân khiến chiếc áo khoác đọc như món đồ vestment (y phục nghi lễ). Trong khi đó trench coat thêu dày đặc vừa giữ đặc tính chống lực của lớp vải vừa biến ngoài cùng thành một mặt tranh. Chuyển động của những lớp brocade nặng khi người mẫu bước đi mang cảm giác hoành tráng; ở cự ly gần, người xem nhận ra lớp lót, mũi khâu và các mối nối - chi tiết cho thấy sự đối thoại giữa thủ công mỹ nghệ và thời trang may sẵn.
Phụ kiện và điểm nhấn hoàn thiện không bị lãng quên: những ký tự Martian được dùng như huy hiệu cài, tạo điểm nhấn trên bề mặt; pha lê và trang sức đính trên cổ áo hoặc vai như những “cái mề đai” của sân khấu; giày ballet satin đỏ là cú nhấn màu nhỏ nhưng mạnh, hạ thấp ngưỡng nghiêm của một số trang phục, biến chúng thành khả dụng cho đời thường. Các lớp khóa/cài (hooks, hidden zips) dường như được bố trí để giữ vẻ ngoài liền mạch, làm nổi bật đường silhouette hơn là để khoe chi tiết kỹ thuật.
Cuối cùng, chính cách các yếu tố đó tương tác với nhau tạo ra nhịp kể chuyện: ren mong manh đặt trên khung cứng, thêu rối đặt cạnh trench brocade, suit nghiêm song hành với robe xanh đỏ - tất cả đều chia sẻ ngôn ngữ tỉ lệ và cấu trúc.
Người mặc (và khán giả) cảm nhận được hai trạng thái cùng lúc: một bộ đồ có thể giam giữ (corset, khung hông) nhưng cũng trả tự do cho cử động (ngắn hemline, lụa mỏng); một bộ suit có thể “điều trị” bằng lý trí cho cơn mê (hình ảnh bác sĩ tâm lý), trong khi những mảng sari và thêu kéo người ta về phía cảm xúc. Ở mức chi tiết, đó là sự kết hợp giữa kỹ thuật may đo chuẩn mực và xử lý bề mặt thủ công - phép lai vừa đàn áp vừa giải phóng, phù hợp với chủ đề nhiều kiếp, nhiều bản ngã của Hélène Smith và vị thế trưởng thành của Erdem ở tuổi 20.
