Cuộc trò chuyện với A Khin, cô sinh viên lớn lên nơi gió biển, nhà thiết kế trẻ vừa giành chiến thắng tại Pierre Cardin Young Designers Award 2025.
Ánh đèn sân khấu Pierre Cardin Young Designers Award 2025 bật lên, và giữa khoảnh khắc tưởng như rất xa với một sinh viên trẻ, tên Trần Thị A Khin được xướng lên cho giải thưởng cao nhất. Với A Khin, đó không chỉ là giây phút chiến thắng, mà là lần đầu tiên cô đứng trước cột mốc mang tính quốc tế.
Pierre Cardin Young Designers Award là cuộc thi thiết kế thời trang quốc tế thường niên do Maison Cardin tổ chức từ năm 2022, nhằm tìm kiếm và đào tạo thế hệ nhà thiết kế trẻ, đồng thời kết nối họ với môi trường làm nghề chuyên nghiệp toàn cầu, trong đó có cơ hội thực tập tại trụ sở Paris. Năm 2025, cuộc thi lần đầu tiên được tổ chức tại Việt Nam, dưới sự phối hợp giữa An Phước – đơn vị phân phối độc quyền Pierre Cardin tại Việt Nam và Hiệp hội Dệt May Việt Nam, mang đến giải thưởng cùng kỳ thực tập ba tháng tại Paris cho người chiến thắng.
Khi ánh đèn hướng về phía hàng ghế và tên mình được đọc lên, mình đã rất bất ngờ và hơi lo lắng… lúc đó, thật sự chỉ muốn được ôm giảng viên hướng dẫn, cha mẹ, bạn bè và những người đã đồng hành cùng mình, A Khin chia sẻ.
Theo A Khin, điều thuyết phục ban giám khảo không chỉ nằm ở phom dáng hay kỹ thuật, mà ở cách cô tiếp cận thiết kế như một hệ thống: mỗi bộ sưu tập được xây dựng từ nghiên cứu, phân tích với câu chuyện rõ ràng, thể hiện sự nghiêm túc trong tư duy làm nghề. Với nhà thiết kế trẻ, ba tháng thực tập tại La Maison Pierre Cardin trước hết là cơ hội được quan sát trực tiếp cách một thương hiệu quốc tế vận hành mỗi ngày từ tư duy thiết kế đến quy trình tạo ra sản phẩm để chuẩn bị vững vàng hơn cho những bước tiếp theo trên con đường làm nghề.
Từ Ba Tri nắng và gió biển
Trần Thị A Khin hiện là sinh viên năm cuối khoá K28, chuyên ngành Thiết kế thời trang, khoa Mỹ thuật và Thiết kế, Đại học Văn Lang. Cô lớn lên ở Ba Tri - vùng đất nhiều nắng, gió biển và nhịp sống gắn chặt với lao động tay chân. Xuất thân ấy không đưa A Khin đến gần thời trang cao cấp, nhưng lại hình thành trong cô một cảm nhận sớm về giá trị của vật liệu, của công sức con người và những giá trị được tạo ra bằng đôi tay, bền bỉ và tận dụng những gì có sẵn.
Trong các dự án của mình, A Khin thường bắt đầu từ chất liệu, kỹ thuật thủ công và những câu chuyện văn hoá gắn với đời sống thường nhật. Đó không phải là lựa chọn mang tính trang trí, mà là nền tảng để cô xây dựng ngôn ngữ thiết kế.
Nếu phải gói gọn phong cách trong ba từ, A Khin chọn: Tự do - Bản địa - Thể nghiệm. Không bị đóng khung trong một hình dung sẵn có, cô tìm về gốc rễ văn hoá như một điểm tựa, đồng thời cho phép mình thử nghiệm để mở rộng ngôn ngữ thời trang theo cách riêng.
Để cái đẹp không trở thành đặc quyền
Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất của A Khin tại Pierre Cardin Young Designers Award là thử thách thiết kế bốn dòng sản phẩm trong điều kiện không được sử dụng internet hay bất kỳ thiết bị hỗ trợ nào. Giữa không gian workshop kín, khi thời gian bị thu hẹp và lựa chọn bị giới hạn, A Khin không vội bắt tay vào phác thảo. Cô chọn quan sát.
Căn phòng workshop là nguồn cảm hứng. Khi nhiều thí sinh đã gần hoàn thiện, mình vẫn dành thời gian để định hình cách tiếp cận. Thời gian rất gấp, nhưng mình đã kịp hoàn thành được bài. Khoảnh khắc ấy phản ánh khá rõ cách mình tư duy và làm việc dưới áp lực, A Khin chia sẻ.
Sự chậm lại ấy không phải do do dự, mà là một lựa chọn có ý thức: nhìn kỹ trước khi hành động. Với A Khin, thiết kế không bắt đầu từ hình dáng cuối cùng, mà từ việc hiểu bối cảnh, giới hạn và những gì đang hiện hữu xung quanh mình.
Nhìn về phía trước, A Khin không hình dung con đường làm nghề chỉ gói gọn trong một thương hiệu mang dấu ấn cá nhân. Bên cạnh việc tiếp tục theo đuổi cấu trúc, chất liệu và ngôn ngữ đương đại, cô còn nghĩ đến một hướng đi khác, gần hơn với đời sống thường nhật: những thiết kế dành cho người lao động, ở độ tuổi trung niên 40-60, với mức giá dễ tiếp cận, bền bỉ và thoải mái để mặc mỗi ngày.
Xuất thân từ gia đình lao động, mình hiểu rằng quần áo trước hết cần bền, dễ mặc và phù hợp với nhịp sống hằng ngày. Mình ưu tiên chất lượng và khả năng tiếp cận, để cái đẹp không trở thành đặc quyền - nhà thiết kế trẻ tâm sự.
Bộ sưu tập mang A Khin đến chiến thắng
Bộ sưu tập đưa A Khin đến chiến thắng được xây dựng từ ký ức Đông Dương đầu thế kỷ 20, với điểm tựa là kiến trúc Huế - không gian giao thoa giữa văn hoá Việt Nam và tinh thần Pháp. Trong cách tiếp cận của A Khin, Huế hiện lên như hệ thống tạo hình: từ phù điêu, hoa văn hoa thị, gạch lát cho đến cấu trúc kiến trúc tổng thể.
Mình chuyển hoá các yếu tố kiến trúc, hoa văn và chất liệu truyền thống thành ngôn ngữ thiết kế mang tính cấu trúc, hình khối và đương đại, đặt trong tinh thần futuristic của Pierre Cardin - A Khin chia sẻ.
Chính sự tương đồng trong ngôn ngữ tạo hình đã mở ra cuộc đối thoại giữa hai thế giới tưởng chừng cách xa nhau. Di sản Pierre Cardin với tinh thần tiên phong, hình khối mạnh và tư duy vị lai trở thành lớp ngôn ngữ giúp kiến trúc Huế bước ra khỏi bối cảnh lịch sử, để tồn tại trong một cấu trúc thời trang đương đại. Từ hình ảnh, concept của bộ sưu tập dần được chuyển hóa sang chất liệu và phom dáng, nơi các chi tiết kiến trúc không dừng lại ở trang trí mà trực tiếp tham gia vào việc tạo cấu trúc trang phục.
Điểm nhấn rõ nét nhất trong bộ sưu tập là cách A Khin ứng dụng kỹ thuật chạm bạc truyền thống của Việt Nam - từng xuất hiện tại các làng nghề như Đồng Xâm, Huệ Lai và trong đồ dùng cung đình triều Nguyễn. Cô chuyển hoá kỹ thuật này thành chạm khắc nổi và ghép module, đặt trong các phom dáng mang tinh thần hình khối đặc trưng của Pierre Cardin. Ở đó, thủ công đã trở thành một phần cấu trúc, trực tiếp tham gia vào việc định hình phom và ngôn ngữ tạo hình của trang phục.
Cách tiếp cận này phản ánh rõ DNA cá nhân của A Khin: kết hợp giá trị bản địa với tư duy đương đại, ưu tiên nghiên cứu và cấu trúc hơn là xử lý bề mặt thuần tuý. Thông qua đó, cô tìm cách kể câu chuyện văn hoá Việt bằng một ngôn ngữ mang tính quốc tế, nhưng vẫn giữ được chiều sâu và tính hệ thống của thiết kế.
Hoạ Lanh - trân trọng những ký ức và trí óc từ đôi tay
Trước Pierre Cardin, A Khin từng gây chú ý với bộ sưu tập Hoạ Lanh, lấy cảm hứng từ vải lanh và làng nghề dệt lanh của người H’Mông. Với cô, lanh là phần kéo dài của đời sống cộng đồng.
Điều khiến mình rung động nhất ở vải lanh là cảm giác mộc mạc, chân thật nhưng rất mạnh mẽ. Với mình, lanh không chỉ là chất liệu, mà là một ngôn ngữ để kể câu chuyện về sự bền bỉ và bản sắc - cô sinh viên chia sẻ.
Với nhà thiết kế trẻ, mối liên hệ giữa nhà thiết kế và nghệ nhân chỉ thực sự hình thành khi thiết kế không tách rời quá trình lao động phía sau. Đó là quan điểm cô luôn nhấn mạnh trong những bước đầu làm nghề. Việc làm việc trực tiếp với các nghệ nhân.
A Khin tìm đến làng nghề trong điều kiện thời gian gấp rút và thời tiết không thuận lợi khiến việc xử lý và nhuộm vải gặp nhiều trở ngại. Trong bối cảnh ấy, điều đọng lại với cô không chỉ là áp lực tiến độ, mà là sự kiên nhẫn để giữ nghề, sự tỉ mỉ được tích lũy qua thời gian và kinh nghiệm gắn liền với trí óc “đôi tay”. Đó là những giá trị khó có thể được nhìn nhận trọn vẹn nếu thủ công chỉ được tiếp cận như một yếu tố thẩm mỹ.
Từ nền tảng nghiên cứu ấy, A Khin đưa các hoa văn và kỹ thuật truyền thống vào thiết kế bằng cách tiếp cận mang tính cấu trúc. Thay vì tái hiện nguyên bản, cô chuyển hoá chúng thông qua hình khối và phom dáng, để hoa văn không chỉ nằm trên bề mặt mà trực tiếp tham gia vào việc định hình trang phục. Trong Hoạ Lanh, bề mặt vải lanh thủ công kết hợp vẽ sáp ong được khai thác song song với cảm hứng từ hình dáng cây bút vẽ và khung dệt, tạo nên những thiết kế vừa giữ được tinh thần mộc mạc, vừa mở ra một cách nhìn đương đại hơn cho chất liệu lanh.
Với A Khin, Hoạ Lanh không dừng lại ở một đồ án sinh viên. Nếu có cơ hội phát triển tiếp, cô muốn đưa bộ sưu tập theo hướng ứng dụng hơn, để vải lanh thủ công có thể hiện diện trong đời sống hằng ngày. Song song đó là việc tiếp tục nghiên cứu các hướng xử lý mới từ ren lanh đến lanh dệt kim như một cách mở rộng khả năng của chất liệu, đồng thời làm mới các kỹ thuật thủ công trong bối cảnh thời trang đương đại.
