“Love is Love” – câu khẩu hiệu quen thuộc lại vang lên mỗi tháng 6, khi sắc cầu vồng phủ kín các chiến dịch thời trang từ trong nước đến quốc tế. Nhưng liệu love có thật sự là love, khi ngày càng nhiều thương hiệu mượn danh tự hào để đánh bóng hình ảnh và thúc đẩy doanh số? Khi tình yêu trở thành một công cụ tiếp thị, liệu còn bao nhiêu phần là thật lòng, và bao nhiêu chỉ là chiêu trò?
Mỗi khi tháng 6 về, không khí của Tháng Tự Hào (Pride Month) lại lan tỏa khắp các con phố, cửa hàng thời trang và cả không gian mạng xã hội. Áo thun in khẩu hiệu “Love is Love”, túi xách, giày dép, phụ kiện rực rỡ sắc cầu vồng xuất hiện dày đặc, tạo nên một bức tranh đa sắc màu đầy sức sống. Các hashtag như #PrideMonth, #LoveIsLove liên tục xuất hiện trên Instagram, Facebook, TikTok, chứng tỏ sự quan tâm và hưởng ứng mạnh mẽ của giới trẻ cũng như các thương hiệu thời trang lớn nhỏ.
Sắc màu rực rỡ ấy không chỉ là một xu hướng thời trang, mà còn là tiếng nói của quyền tự do, bình đẳng và sự chấp nhận. Nhưng liệu, ngành công nghiệp thời trang đang thực sự đồng hành cùng cộng đồng LGBTQ+ hay chỉ đang khoác lên mình chiếc áo cầu vồng để đánh bóng hình ảnh?
Pride Month – Tôn vinh bản sắc hay chiêu trò thương mại?
Pride Month không chỉ là một dịp lễ hội, mà là sự kiện văn hóa mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc, bắt nguồn từ cuộc bạo loạn Stonewall năm 1969 – một cột mốc đánh dấu sự thức tỉnh và đấu tranh không ngừng nghỉ của cộng đồng LGBTQ+ trên toàn thế giới. Cầu vồng, biểu tượng của Pride, là biểu tượng của sự đa dạng, tự do và tình yêu vô điều kiện.
Ngành thời trang, vốn là nơi tôn vinh sự sáng tạo và cá tính, đã nhanh chóng hòa nhập với tinh thần Pride. Các thương hiệu danh tiếng như Dior, Gucci, Balenciaga hay những tên tuổi tầm trung như H&M, Uniqlo đều giới thiệu các bộ sưu tập lấy cảm hứng từ sắc cầu vồng, truyền tải thông điệp yêu thương và bình đẳng. Sự xuất hiện của Pride trong “lịch trình thời trang” không chỉ làm mới mẻ thị trường mà còn góp phần nâng cao nhận thức xã hội về quyền lợi của cộng đồng LGBTQ+.
Đọc thêm: 4 chiến dịch/bộ sưu tập thời trang hướng đến cộng đồng LGBTQ+
Tuy nhiên, bên cạnh những chiến dịch đầy cảm hứng, không ít thương hiệu lại rơi vào vòng xoáy của rainbow washing, một thuật ngữ chỉ việc sử dụng biểu tượng cầu vồng như một công cụ marketing mà không có sự cam kết thực chất với cộng đồng. Họ biến Pride thành một “chiêu trò” thương mại, tung ra vài sản phẩm giới hạn trong tháng 6 rồi nhanh chóng “thu hồi” sắc cầu vồng, để lại cảm giác bị lợi dụng và thiếu tôn trọng
Sự trống rỗng đằng sau chiếc mặt nạ rực rỡ mang tên Rainbow washing
Rainbow washing, hay còn gọi là pink-washing, là hiện tượng các thương hiệu “mượn” biểu tượng Pride để tăng doanh thu mà không có hành động cụ thể, bền vững hỗ trợ cộng đồng LGBTQ+. Họ có thể đổi logo, ra mắt bộ sưu tập giới hạn, nhưng lại thiếu minh bạch trong việc quyên góp lợi nhuận, không xây dựng chính sách nội bộ bao dung, và không tham gia các hoạt động cộng đồng thực tế.
Người tiêu dùng ngày càng tinh tường trong việc nhận diện Rainbow washing qua các dấu hiệu như:
● Hoạt động Pride chỉ diễn ra trong tháng 6, không có chương trình hỗ trợ xuyên suốt năm.
● Thiếu chính sách tuyển dụng, bảo vệ và hỗ trợ nhân viên LGBTQ+.
● Không công khai minh bạch khoản tài chính quyên góp cho các tổ chức LGBTQ+.
● Không hợp tác hay tham gia các sự kiện, dự án cộng đồng.
Sự thiếu chân thành này không chỉ làm giảm giá trị của Pride, mà còn làm tổn thương cộng đồng vốn đã trải qua nhiều đau thương và đấu tranh để được công nhận.
Những ví dụ điển hình và bài học cho ngành thời trang
Có không ít thương hiệu từng bị chỉ trích vì Rainbow washing. Năm 2019, Marks & Spencer (M&S) tại Anh gây tranh cãi khi ra mắt chiếc sandwich “LGBT” với các thành phần Lettuce, Guacamole, Bacon, Tomato. Dù mang tính hài hước, chiến dịch này bị đánh giá là thiếu chiều sâu, không có cam kết rõ ràng về hỗ trợ tài chính cho cộng đồng LGBTQ+.
Thương hiệu thời trang nhanh Shein cũng từng bị lên án vì tung ra sản phẩm Pride mà không công bố rõ ràng việc sử dụng lợi nhuận cho mục đích hỗ trợ cộng đồng, trong khi chính họ lại đang đối mặt với các vấn đề nghiêm trọng về nhân quyền và môi trường.
Ngược lại, Levi’s được xem là hình mẫu tích cực với cam kết lâu dài và minh bạch trong các hoạt động hỗ trợ LGBTQ+. Họ không chỉ ra mắt bộ sưu tập Pride hàng năm mà còn hợp tác với các tổ chức như OutRight International, công khai khoản quyên góp và tổ chức các chiến dịch tôn vinh những câu chuyện ít được biết đến trong cộng đồng, như văn hóa rodeo queer năm 2024.
Bài học cho ngành thời trang Việt Nam
Ở Việt Nam, cộng đồng LGBTQ+ ngày càng được chú ý và cởi mở hơn, đặc biệt trong giới trẻ và ngành thời trang. Nhiều thương hiệu trong nước đã bắt đầu thử nghiệm các bộ sưu tập mang biểu tượng cầu vồng hoặc tổ chức các chiến dịch nhỏ nhân tháng Pride. Tuy nhiên, phần lớn vẫn chỉ dừng lại ở mức hưởng ứng thời vụ, thiếu các hành động đồng hành thực chất và bền vững.
Để xây dựng niềm tin và sự ủng hộ chân thành từ cộng đồng, các nhà mốt Việt cần:
● Cam kết lâu dài, xuyên suốt năm: Đưa giá trị bình đẳng và đa dạng vào chính sách nhân sự, văn hóa doanh nghiệp và truyền thông.
● Hợp tác chặt chẽ với cộng đồng LGBTQ+: Lắng nghe tiếng nói, nhu cầu thực tế để phát triển các chương trình hỗ trợ phù hợp.
● Minh bạch tài chính: Công khai rõ ràng khoản tiền thu được từ sản phẩm Pride được sử dụng như thế nào.
● Phát triển sản phẩm đa dạng và thấu hiểu: Trang phục không phân biệt giới tính, đa dạng kích cỡ, lấy cảm hứng từ câu chuyện của người LGBTQ+.
● Xây dựng môi trường làm việc hòa nhập: Chính sách bảo vệ, hỗ trợ nhân viên LGBTQ+, đào tạo về đa dạng và hòa nhập.
Tháng Tự Hào không phải là một xu hướng thời trang nhất thời. Đó là hành trình bền bỉ để được chấp nhận, yêu thương và sống thật với chính mình. Trong thế giới thời trang, nơi vẻ ngoài luôn được trân trọng, sự tinh tế thật sự nằm ở câu chuyện và hành động đằng sau sắc cầu vồng.
Đọc thêm: Vì sao xây dựng cộng đồng là chiến lược sống còn của thời trang Việt?
Sắc cầu vồng trên áo, trên sàn diễn hay trong chiến dịch truyền thông chỉ có giá trị khi đi kèm với cam kết thực tế, sự đồng hành bền vững và tôn trọng sâu sắc dành cho cộng đồng. Khi thời trang biết lắng nghe và đồng hành cùng những câu chuyện đời thực, đó mới chính là sự tỏa sáng đích thực, vượt lên trên mọi xu hướng, trở thành biểu tượng của tình yêu, sự tự do và bình đẳng.
Thời trang không chỉ là vẻ đẹp bề ngoài mà còn là quyền lực mềm, là khả năng truyền cảm hứng và tạo nên thay đổi xã hội tích cực. Pride Month và ngành thời trang, vì thế, cần là sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và trách nhiệm, giữa vẻ đẹp và sự chân thành.
