Shopee tạm dừng dịch vụ vận chuyển hàng từ Hàn Quốc về Việt Nam – động thái cho thấy thị trường mỹ phẩm nội địa đang bước vào giai đoạn biến động mạnh, khi các chính sách thuế và quy định kiểm soát thương mại điện tử đối với hàng hóa quốc tế ngày càng thắt chặt.
Tận dụng lợi thế “thiên đường giá rẻ” từ các sàn thương mại điện tử, nhiều thương hiệu làm đẹp quốc tế đã nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng Việt với nhiều ưu đãi chi phí – từ cước vận chuyển thấp, miễn thuế nhập khẩu ở ngưỡng giá nhỏ, đến việc không phải đầu tư vào hệ thống phân phối truyền thống hay bộ máy pháp lý tại địa phương. Nhờ đó, các sản phẩm được bán qua hình thức “hàng xách tay online” hoặc gian hàng quốc tế thường có mức giá cạnh tranh vượt trội so với hàng chính ngạch.
Thế nhưng hiện tại, họ buộc phải tính toán lại chiến lược khi môi trường kinh doanh đang dần thay đổi. Việc d'Alba thông báo tạm ngừng bán hàng trên Shopee vào ngày 07.07, sau khi nền tảng này ngừng vận chuyển hàng từ Hàn Quốc, là một minh chứng rõ nét cho sự “đảo chiều” đang diễn ra. Ai sẽ chịu tác động và thị trường sẽ chuyển biến theo hướng nào?
Đọc thêm: Shopee tăng phí: áp lực mới lên các shop thời trang nội địa
Từ “thiên đường giá rẻ” đến “lưới” thuế siết chặt
Trong suốt nhiều năm, các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, Tiki và gần đây là TikTok Shop đã trở thành những kênh phân phối chiến lược, mở ra "cánh cửa vàng" cho các thương hiệu làm đẹp quốc tế từ Hàn Quốc, Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, hay thậm chí cả Trung Quốc tiếp cận thị trường Việt Nam nhanh chóng và hiệu quả về chi phí. Nhiều sản phẩm được bán dưới hình thức "hàng xách tay" hoặc qua gian hàng quốc tế, tận dụng cơ chế thuế nhập khẩu và VAT chưa chặt chẽ, giúp giá thành cực kỳ cạnh tranh so với hàng chính ngạch. Điển hình là các sản phẩm của The Ordinary, MAC, Anessa hay mỹ phẩm nội địa Trung Quốc từng có thời gian được săn đón rầm rộ với giá rẻ hơn đáng kể.
Tuy nhiên, "cuộc chơi" trên các sàn TMĐT đang trải qua những thay đổi đáng kể. Chính phủ Việt Nam đang tăng cường quản lý thuế đối với mọi hoạt động kinh doanh trực tuyến, đặc biệt là các giao dịch xuyên biên giới. Các quy định mới đang được ban hành liên quan đến thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế nhập khẩu và đặc biệt là trách nhiệm kê khai và nộp thuế của cả các sàn TMĐT lẫn người bán hàng (bao gồm cả cá nhân và doanh nghiệp quốc tế), nhằm tạo ra một “sân chơi” bình đẳng hơn giữa hàng hóa nhập khẩu chính ngạch và hàng hóa được bán qua kênh online, đồng thời chống thất thu ngân sách nhà nước.
Đối tượng nào chịu tác động?
Các thương hiệu làm đẹp quốc tế
Quy định mới với chi phí nhập khẩu, vận chuyển và thuế có thể tăng cao, điều này dự kiến sẽ kéo theo giá bán lẻ tăng và có khả năng làm mất đi lợi thế cạnh tranh của các thương hiệu làm đẹp. Tình hình này có thể thúc đẩy chuyển dịch kênh phân phối. Nhiều thương hiệu được cho là sẽ ưu tiên hợp tác với nhà phân phối chính thức, mở cửa hàng hoặc thành lập pháp nhân tại Việt Nam để kinh doanh hợp pháp.
Sàn TMĐT
Các sàn TMĐT đang đối mặt với áp lực lớn trong việc tuân thủ quy định và kiểm soát hoạt động trên nền tảng của mình. Họ phải xây dựng hệ thống mạnh mẽ để hỗ trợ và đồng thời yêu cầu người bán quốc tế tuân thủ nghĩa vụ thuế, cũng như đảm bảo nguồn gốc, chất lượng hàng hóa được giao dịch. Điều này đòi hỏi những khoản đầu tư đáng kể vào công nghệ, nhân lực và quy trình kiểm soát chặt chẽ.
Nếu không có chính sách hỗ trợ kịp thời và phù hợp cho các nhà bán hàng quốc tế, các sàn có thể đối mặt với nguy cơ mất đi một lượng lớn gian hàng và doanh thu đáng kể từ mảng hàng hóa này, ảnh hưởng trực tiếp đến thị phần và tăng trưởng.
Người tiêu dùng Việt Nam
Tác động dễ thấy và trực tiếp nhất đối với người tiêu dùng là giá cả của các sản phẩm làm đẹp quốc tế có thể sẽ tăng lên. Điều này đồng nghĩa với việc người tiêu dùng có thể sẽ phải chi trả nhiều hơn cho những món đồ làm đẹp yêu thích của mình.
Ngoài ra, sự thay đổi này cũng sẽ thúc đẩy người tiêu dùng tìm kiếm các lựa chọn thay thế khi họ có thể cân nhắc các sản phẩm mỹ phẩm nội địa Việt Nam chất lượng cao hơn, hoặc các thương hiệu quốc tế khác có giá cả phải chăng hơn và kênh phân phối chính ngạch ổn định, hay đơn giản là tập trung vào các sản phẩm thiết yếu hơn trong giỏ hàng làm đẹp của mình để tối ưu chi phí giữa thời kỳ kinh tế đang trong đà biến động.
Thị trường làm đẹp Việt Nam được “chính ngạch hóa”
Tình hình quy định và thuế mới đang tạo ra một "làn sóng" chính ngạch hóa mạnh mẽ và toàn diện cho thị trường làm đẹp online tại Việt Nam. Các thương hiệu, sàn thương mại điện tử và thậm chí cả người tiêu dùng đều đang phải thích nghi với “cuộc chơi” mới khi các yếu tố truyền thống đang dần thay đổi. Chất lượng sản phẩm, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và sự tuân thủ pháp luật sẽ trở thành những yếu tố cạnh tranh hàng đầu, thay vì chỉ là giá cả. Các thương hiệu quốc tế sẽ cần tăng cường hợp tác chặt chẽ hơn với các nhà phân phối địa phương và các sàn TMĐT để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định.
Đáng chú ý, đây cũng là “thời điểm vàng” để các thương hiệu mỹ phẩm nội địa Việt Nam khẳng định và nâng cao vị thế của mình trên thị trường, với lợi thế về giá thành hợp lý, sự am hiểu sâu sắc về thị hiếu tiêu dùng trong nước và khả năng tuân thủ quy định dễ dàng hơn. Cuộc "đảo chiều" này không chỉ định hình lại cách thức các thương hiệu quốc tế kinh doanh tại Việt Nam mà còn tác động sâu rộng đến hành vi mua sắm của người tiêu dùng, hướng tới một thị trường làm đẹp minh bạch, chuyên nghiệp và có trách nhiệm hơn trong tương lai.
