Giorgio Armani – người được tôn kính như “Re Giorgio” của làng mốt Ý – vừa khép lại hành trình 91 năm cuộc đời. Ánh đèn runway như lặng xuống, nhường chỗ cho những thiết kế mang dấu ấn thanh lịch vĩnh cửu. Ông rời đi trong tĩnh lặng – một sự tĩnh lặng đúng như triết lý thời trang mà ông theo đuổi trọn đời: ít lời, nhiều sức nặng.
Một đế chế bắt đầu từ chiếc blazer mềm
Giorgio Armani không bước vào thời trang bằng hào quang, mà bằng một quãng lặng dài tìm kiếm bản thân. Thuở trẻ, ông học y, đi lính, rồi mới bén duyên với thời trang khi làm việc tại La Rinascente – trung tâm thương mại lớn ở Milan. Ở đó, chàng trai 18 tuổi phụ trách trưng bày cửa kính, phối cảnh hàng hóa – một công việc tưởng nhỏ nhưng đã dạy ông bài học đầu tiên về nhịp điệu thị giác và cảm quan thẩm mỹ.
Không qua trường lớp thiết kế, Armani học nghề bằng quan sát và lao động thực tế. Sau một thời gian làm việc tại Cerruti, nơi ông thấm nhuần tinh thần may đo Ý cổ điển, ông gặp Sergio Galeotti – người bạn đời và cộng sự sáng lập nên Giorgio Armani S.p.A vào năm 1975, với số vốn ít ỏi đến từ việc bán chiếc Volkswagen Beetle cũ.
Từ xưởng thiết kế nhỏ ở Milan, Armani nhanh chóng định hình phong cách riêng: suit vai mềm, màu sắc trung tính, chất liệu cao cấp. Bước ngoặt đến khi ông thiết kế trang phục cho Richard Gere trong American Gigolo (1980), đưa chiếc suit cắt may gọn ghẽ trở thành biểu tượng tình dục mới cho phái mạnh. Hai năm sau, ông xuất hiện trên trang bìa TIME, trở thành nhà thiết kế thời trang đầu tiên sau Christian Dior đạt được vinh dự này.
Bằng tài năng và sự nhạy bén, Armani nhanh chóng biến công ty nhỏ mang tên mình thành một đế chế thời trang. Ông lần lượt cho ra mắt Emporio Armani (1986), Armani Exchange (1991), rồi tiến sang nước hoa, nội thất, ẩm thực, và khách sạn hạng sang – tất cả đều mang dấu ấn của một tư duy tinh giản và đẳng cấp nhất quán.
Ở tuổi ngũ tuần, Armani đã là tượng đài của thời trang Ý. Ông chưa bao giờ chấp nhận thỏa hiệp tầm nhìn của mình trước sức ép thương mại. “Còn tôi ở đây, tôi còn là người quyết định” – ông khẳng định năm 2021. Không bán cổ phần, không để tập đoàn nào thao túng, Armani giữ toàn quyền vận hành thương hiệu suốt gần 50 năm. Với doanh thu hơn 2,3 tỷ euro mỗi năm, ông vẫn là người kiểm soát từng show diễn, từng phom áo, thậm chí cả kiểu tóc người mẫu. Đó là đế chế mà trong đó Giorgio Armani vừa là nhà thiết kế thiên tài, vừa là doanh nhân sắc sảo – một “ông vua không ngai” thực thụ của thời trang Ý cuối thế kỷ 20.
Triết lý thiết kế: Thanh lịch, im lặng, tinh giản
Ba từ khóa có thể tóm gọn triết lý thiết kế của Giorgio Armani là thanh lịch, im lặng và tinh giản. Ngay từ những ngày đầu, ông đã xác định con đường khác biệt: loại bỏ cầu kỳ, tôn vinh vẻ đẹp giản đơn và bền bỉ. Với Armani, thanh lịch không đồng nghĩa với phô trương màu mè. Trái lại, đó là vẻ đẹp trầm lắng và tự tin.
“Elegance doesn’t mean being noticed, it means being remembered” – thanh lịch không phải để người ta chú ý, mà để ta mãi nhớ nhung.
Quả thật, những thiết kế Armani hiếm khi ồn ào; chúng cuốn hút bằng sự tinh tế trong đường cắt và chất liệu, để lại dư âm dài lâu thay vì hiệu ứng nhất thời.
Sự im lặng trong thiết kế của Giorgio Armani không phải sự thiếu vắng, mà là một tuyên ngôn. Ông tránh xa logo phô trương, chạy theo xu hướng – thay vào đó là bảng màu trầm tĩnh: xám, be, xanh navy và màu “greige” (ghi pha be) đặc trưng, mang tinh thần “quiet luxury” – xa xỉ thầm lặng.
Ông từng khẳng định: “Tôi tin vào việc loại bỏ những gì thừa thãi, bởi khi đó vẻ đẹp sẽ tự cất tiếng”.
Triết lý tinh giản này ăn sâu vào từng thiết kế: đường nét gọn gàng, không một chi tiết dư. Đối với Armani, thiết kế tốt là thiết kế không thể lược bỏ thêm gì nữa mà không làm mất đi sự hoàn hảo.
Triết lý này không chỉ thể hiện trong sản phẩm mà còn là cách sống. Armani từng gửi thư ngỏ lên án thời trang xa xỉ đang bắt chước “fast fashion”, tung ra sản phẩm liên tục mà thiếu chiều sâu. Ông kêu gọi trở về với giá trị bền vững, nơi mỗi thiết kế cần có thời gian sống – chậm mà chắc, thầm lặng mà trường tồn. Và đúng như chính Armani, càng ít nói – càng khiến cả thế giới phải lắng nghe.
Những dấu ấn không thể nhầm lẫn
Bộ suit unlined (suit mềm): Khi chiếc áo khoác biết thở
Giorgio Armani không chỉ thiết kế suit – ông tái cấu trúc lại chính khái niệm suit trong thời trang hiện đại. Từ cuối thập niên 1970, ông đã tạo ra một cuộc cách mạng thầm lặng bằng cách... tháo lớp lót. Loại bỏ phần đệm vai, tinh giản cấu trúc cứng nhắc vốn gắn liền với suit nam cổ điển, Armani đã “giải phóng” chiếc áo khoác khỏi định kiến quyền lực nặng nề. Thay vào đó, ông sử dụng vải mềm rũ – như linen, jersey, lanh pha lụa – và để chất liệu tự nhiên tương tác với cơ thể người mặc. Kết quả là một silhouette vừa thanh thoát, vừa sang trọng – một chiếc suit mềm, nhẹ, ôm lấy hình thể như “da thứ hai”.
Armani từng chia sẻ trong Numéro:
Chính Cerruti là người đầu tiên đề nghị tôi tìm ra giải pháp để làm cho suit bớt cứng nhắc, dễ mặc hơn, bớt công nghiệp và giàu chi tiết hơn. Từ đó, tôi bắt đầu giải cấu trúc áo khoác và đưa nó trở nên sống động trên cơ thể – bằng những loại vải không truyền thống.
Từ văn phòng tới thảm đỏ, từ nghệ sĩ đến chính khách, suit Armani là sự biểu đạt của tư tưởng. Và khi được đưa lên cơ thể phụ nữ, chiếc suit ấy càng phát huy sức mạnh. Đó là một tuyên ngôn về sự độc lập của người phụ nữ hiện đại, và là minh chứng cho tài năng của Armani: làm mềm quyền lực, làm sắc sự tối giản.
Red carpet couture: Khi thanh lịch là ánh đèn dịu nhất
Nếu suit mềm là bản tuyên ngôn ban ngày của Armani, thì Armani Privé chính là bản giao hưởng về đêm. Ra mắt năm 2005, dòng haute couture của ông là lời đáp của Milan gửi đến Paris: một phong cách red carpet không cần son phấn quá tay, không cần váy phồng đồ sộ, không cần kỹ xảo. Chỉ cần phom dáng trứ danh, đường cắt hoàn hảo và một chút lấp lánh vừa đủ, Armani Privé đã định hình lại khái niệm “glamour” cho thế kỷ 21.
Armani chia sẻ với The Guardian năm 2005 về dòng Privé:
Tôi muốn dành không gian riêng cho những thiết kế tinh túy nhất – nơi tôi không phải tính toán chi phí, mà chỉ nghĩ đến vẻ đẹp tối đa.
Quả thật, trên thảm đỏ Cannes, Venice, Oscar, Armani Privé luôn mang tới một vẻ đẹp không ồn ào mà dư âm kéo dài. Jennifer Lopez từng diện đầm Armani Privé gợi cảm với phần thân trên phủ sequin trong suốt tại Oscar 2010 – vừa sang trọng, vừa hiện đại. Cate Blanchett từng mặc đầm Privé hai tầng, đính pha lê ombré từ bạc sang hồng pastel – thể hiện đúng tinh thần tiết chế để tỏa sáng.
Nam giới cũng không đứng ngoài thế giới ấy. Leonardo DiCaprio, George Clooney, Timothée Chalamet đều chọn tuxedo Giorgio Armani cho những lần xuất hiện quan trọng nhất – từ Lễ trao giải Oscar đến Met Gala.
Đặc biệt, các thiết kế Privé còn là cách Armani “thể hiện điêu khắc bằng vải”. Chất liệu lụa, organza, vải metallic được xử lý như khối hình học mềm mại. Ông yêu thích việc tạo hiệu ứng “ánh sáng rơi trên vải” – điều đó giải thích vì sao váy Armani luôn phản chiếu ánh đèn một cách tinh tế, chưa từng chói lóa.
Capsule India – Achkan 2019: Một cú cúi đầu thanh lịch trước văn hóa
Không nhiều nhà thiết kế Tây Âu chọn châu Á làm điểm đến cho cảm hứng nghiêm túc nhưng Giorgio Armani thì khác. Sau chuyến đi Ấn Độ năm 1994, ông bị mê hoặc bởi phom dáng thanh thoát và nghi lễ tĩnh tại của áo achkan – một dạng áo khoác dài, truyền thống của nam giới Ấn trong các dịp trọng đại. Nhưng phải mất hơn hai thập kỷ sau, đến năm 2019, Armani mới cho ra đời bộ sưu tập capsule lấy cảm hứng từ achkan, như một hành động tôn kính văn hóa chứ không chiếm đoạt.
Bộ sưu tập này được phát hành độc quyền tại Ấn Độ gồm những mẫu áo khoác achkan tái cấu trúc bằng vải cao cấp, phối màu đơn sắc như xanh hải quân, trắng ngà, đen và xám khói. Được thiết kế theo tinh thần couture đương đại, nhưng giữ nguyên form dáng kín đáo, thẳng đứng và sang trọng – những chiếc áo này giống như lời chào trân trọng gửi đến văn hóa Ấn, mà vẫn mang ADN Armani: tiết chế, thanh lịch, không chi tiết dư thừa.
Armani từng nói:
Tôi không sao chép, tôi đối thoại. Tôi muốn gửi lời cảm ơn đến đất nước đã cho tôi cảm hứng – theo cách thanh lịch nhất tôi có thể.
Và cũng như mọi thiết kế Armani khác, bộ sưu tập không ồn ào. Không runway phô trương, không celeb quảng bá. Nhưng với giới chuyên môn và những khách hàng sành thời trang, capsule India là minh chứng cho tầm nhìn vượt biên giới của Giorgio Armani – một nhà thiết kế biết lắng nghe văn hóa trước khi lên tiếng bằng thời trang.
Một người Ý làm nên Milan
Nếu Paris là couture, London là punk, New York là pop energy, thì Milan là thanh lịch và Giorgio Armani là người đã làm nên điều đó.
Trước thập niên 1970, Milan không phải kinh đô thời trang. Nhưng khi Armani xuất hiện với suit mềm, phom dáng tinh giản, bảng màu xám-be trứ danh – ông đã vẽ lại bản đồ thẩm mỹ toàn cầu. Cùng với Versace rực rỡ và Prada trí tuệ, Armani trở thành một trong “tam trụ” định nghĩa thời trang Ý hiện đại. Nhưng ông chọn một hướng đi khác: không scandal, không khẩu hiệu, không showmanship. Chỉ có sự bền bỉ, tinh tế và tự chủ đến mức triệt để.
Từ những bộ suit mềm mại cho giới doanh nhân đến những chiếc đầm Privé kiêu sa trên thảm đỏ, Armani đã chứng minh “Made in Italy” là biểu tượng của chất lượng, sáng tạo và phong cách. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni khi hay tin ông qua đời đã tri ân:
Với sự thanh lịch, tiết chế và sáng tạo, Giorgio Armani đã làm rạng danh thời trang Italia và truyền cảm hứng cho cả thế giới. Một biểu tượng, một người lao động không mệt mỏi, một đại diện cho những gì tinh túy nhất của nước Ý
Trong sự nghiệp của mình, Armani luôn tự hào là một người Ý. Năm 1986, ông được trao huân chương Grand Officer – ghi nhận những đóng góp to lớn cho thời trang và kinh tế quốc gia. Không chỉ mang lại công ăn việc làm cho hàng nghìn người, Armani còn góp phần định hình hình ảnh Ý trong văn hóa toàn cầu. Tại Milan, ông cho xây dựng Armani/Silos – bảo tàng lưu trữ thiết kế của chính mình; và Armani/Teatro – nhà hát tổ chức show diễn, hợp tác cùng kiến trúc sư Tadao Ando. Dẫu lừng danh khắp thế giới, Armani luôn giữ Milan ở trong tim – ông gắn bó với thành phố này như nguồn cội nuôi dưỡng sáng tạo, đồng thời dùng chính ảnh hưởng của mình để quảng bá văn hóa Ý ra toàn cầu. Việc ông quyết định tham gia Tuần lễ Haute Couture Paris với dòng Armani Privé cũng là để khẳng định rằng thời trang Ý có thể sánh vai ở sân chơi cao nhất của haute couture, mang vẻ đẹp Ý hòa vào dòng chảy thời trang thượng đỉnh.
Từ McQueen đến Tom Ford, từ The Row đến Lemaire – thế hệ kế nhiệm đều ít nhiều học được từ Armani: tôn trọng chất liệu, tiết chế hình thức, và để thiết kế tự kể câu chuyện. Armani từng nói: “Danh tiếng không phải là điều thúc đẩy tôi. Tiền bạc cũng không. Được làm ra sản phẩm mới là động lực của tôi.”
Và khi ông ra đi, những câu nói ấy vẫn còn đó – nhẹ nhàng, như tiếng thở của chiếc áo khoác unlined ông từng tạo ra. Một vẻ đẹp thầm thì, sống lâu hơn mọi xu hướng. Một lối sống thanh lịch, tĩnh lặng, mà uy lực. Một Giorgio Armani không cần ồn ào, nhưng khiến cả thế giới cúi đầu lặng im.
