Trong thời đại "hưng thịnh" của mạng xã hội và thương mại điện tử, cửa hàng vật lý đứng ở đâu trong hệ sinh thái kênh bán hàng của mô hình thanh lý ký gửi thời trang Việt Nam?
Năm 2025, thị trường thời trang secondhand Việt Nam đạt giá trị 5,2 tỷ USD và được Mobility Foresights dự báo sẽ tăng lên 17,9 tỷ USD vào năm 2031, tương ứng với tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR) 22,8%. Khi thị trường đồ cũ trong nước bước vào giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ và cạnh tranh khốc liệt hơn bao giờ hết, các doanh nghiệp bắt đầu đặt ra câu hỏi: Đâu là kênh bán hàng có thể giúp mô hình thanh lý ký gửi phát huy tối đa lợi thế cạnh tranh?
Như hầu hết các doanh nghiệp thời trang khác, các mô hình thanh lý ký gửi cũng vận hành song song hai kênh bán hàng chính: offline và online. Kênh offline bao gồm hệ thống cửa hàng vật lý từ cửa hàng cố định, pop-up store (cửa hàng tạm thời) đến shop-in-shops (quầy hàng đặt trong không gian bán lẻ của thương hiệu khác). Trong khi đó, kênh online bao phủ các nền tảng mạng xã hội, website và trang thương mại điện tử; tại Việt Nam, phổ biến nhất vẫn là Facebook và Instagram.
Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 khiến nhiều cửa hàng vật lý phải tạm dừng hoạt động, đồng thời thay đổi thói quen mua sắm của người Việt Nam, thúc đẩy sự dịch chuyển mạnh mẽ của các thương hiệu sang các nền tảng trực tuyến. Tuy nhiên, sau nhiều năm, The Business of Fashion (BoF) nhận định rằng cửa hàng vật lý vẫn được xem là kênh bán hàng chủ chốt của các doanh nghiệp thanh lý ký gửi trên thế giới, nhờ vào tính tiện lợi và khả năng mang lại trải nghiệm mua sắm “cá nhân hoá”.
Hiểu được vai trò không thể thay thế của cửa hàng vật lý đối với mô hình thanh lý ký gửi, các thương hiệu tiên phong trong lĩnh vực thời trang ký gửi Việt Nam cũng đang tìm cách duy trì và “hồi sinh” kênh bán hàng này.
Đọc thêm: Thị trường thời trang secondhand tại Việt Nam hứa hẹn tiếp tục phát triển trong thời gian tới
Vì sao cửa hàng vật lý là “xương sống” của mô hình ký gửi toàn cầu
Các mô hình thanh lý ký gửi trên thế giới đang có xu hướng mở rộng hệ thống cửa hàng vật lý. Tại Mỹ, một trong những thương hiệu thanh lý ký gửi thời trang lớn nhất thế giới - Crossroads Trading bước sang năm hoạt động thứ 34 với tổng cộng 39 cửa hàng trên khắp đất nước.
Giám đốc marketing của công ty - Gina Nowicki đề cao trải nghiệm mua sắm trực tiếp: “Thay vì bước sang ‘lãnh địa’ thương mại điện tử, chúng tôi đã tăng gấp đôi số lượng cửa hàng vật lý”.
Điều này xuất phát từ nhu cầu của khách hàng: Họ muốn trực tiếp thanh lý những món đồ cũ, đồng thời mua sắm ngay tại cửa hàng.
Cửa hàng vật lý là không gian để người mua trực tiếp tương tác với sản phẩm, đặc biệt đối với những sản phẩm đã qua sử dụng, có những lỗi nhỏ mà trải nghiệm mua sắm online không thể mang lại. Bên cạnh đó, thương hiệu tận dụng những dịch vụ trực tiếp tại cửa hàng để kết nối và “cá nhân hóa” trải nghiệm của khách hàng.
Marlowe - Trưởng phòng thu mua của chuỗi thanh lý ký gửi thời trang xa xỉ nổi tiếng Wasteland chia sẻ: “Không chỉ được thử quần áo trực tiếp, khách hàng còn được trợ giúp bởi nhân viên. Họ sẽ giúp bạn tìm ra mọi thứ bạn cần và cung cấp thông tin cơ bản về lịch sử hay giá trị văn hoá của những món đồ”.
Không chỉ đáp ứng nhu cầu của người mua, các doanh nghiệp còn cần “tiện lợi hoá” quá trình thanh lý của người bán. Khi thanh lý ký gửi trực tiếp, người bán có thể bỏ qua quá trình chụp hình sản phẩm, kê khai thông tin và vận chuyển hàng - điều mà họ bắt buộc phải thực hiện khi đăng bán tại các nền tảng thương mại điện tử như Grailed hay Depop. Quá trình tất toán cũng đơn giản hơn khi thanh lý trực tiếp.
Marlowe của Wasteland nhận định: “Người bán không cần phải chờ sản phẩm tới tay khách hàng hoặc quy trình định kỳ 30 ngày cho mỗi lần đăng bán, họ sẽ được trả tiền ngay trong ngày”.
Người thanh lý cũng sẽ biết chính xác số tiền họ nhận được. Các trang thương mại điện tử cho phép người bán tự định giá món đồ nhưng không thông báo cụ thể số tiền người bán nhận được sau khi giao dịch hoàn tất.
Với lợi thế không gian và thời gian, hình thức mua bán trực tiếp được ưa chuộng hơn với khách hàng và người bán. Điều này lý giải tại sao những cửa hàng thanh lý ký gửi thường đặt ở trung tâm thành phố lớn, hoặc những khu vực đông dân cư.
Sự suy giảm của kênh bán hàng vật lý tại Việt Nam trong thời kỳ đại dịch
Không chỉ trên thế giới, mô hình thanh lý ký gửi vốn đã du nhập về Việt Nam từ giữa những năm 2000-2010. Trước khi đại dịch COVID-19 diễn ra, các cửa hàng vật lý thanh lý ký gửi khá phổ biến tại Việt Nam: Give Away có chi nhánh dàn trải khắp các quận trên TP. HCM (Gò Vấp, Quận 10, Quận 7, Bình Thạnh…) và các tỉnh thành khác như Đà Nẵng, Biên Hoà, Bình Dương…
Labb - một trong những thương hiệu thanh lý lâu đời tại TP. HCM cũng sở hữu mạng lưới cửa hàng rộng khắp thành phố, với sáu cửa hàng tại Quận 3, Gò Vấp, Quận 10, Thủ Đức…Tại Hà Nội, hệ thống các cửa hàng vật lý có quy mô nhỏ hơn nhưng vẫn là kênh bán hàng chủ chốt của các doanh nghiệp: H.U.N đặt hai cửa hàng tại Đống Đa, Omny sở hữu hai chi nhánh tại Cầu Giấy và Hai Bà Trưng.
Tuy nhiên, để “sống sót” trong thời kỳ đại dịch COVID-19, nhiều thương hiệu thanh lý ký gửi đời đầu như Coco Dressing Room (nay là Passii) và Give Away đã chuyển dần sang hình thức trực tuyến. Coco Dressing Room được thành lập năm 2018 với một cửa hàng tại Quận 1. Vào năm 2021, doanh thu của cửa hàng chịu thiệt hại nặng nề sau đợt phong tỏa thứ ba đại dịch COVID19, yêu cầu thương hiệu “chuyển mình” sang mô hình kinh doanh mới. Coco Dressing Room nhanh chóng thích ứng với hoàn cảnh, đóng cửa cửa hàng, “di dời” tới những kênh bán hàng trực tuyến như website, mạng xã hội… và đổi tên thành Passii năm 2022.
Trong khi đó, Give Away cũng trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm khác nhau trong suốt gần 12 năm hoạt động. Vào thời kì “hoàng kim”, hệ thống của Give Away có tới 12 cửa hàng tại TP. HCM, Bình Dương, Biên Hòa và Đà Nẵng. Sau những khó khăn từ đại dịch và quá trình nhượng quyền thương hiệu, Give Away hiện chỉ còn một cửa hàng chính - Give Away Premium tại Quận 1. Giống như Passii, sau khi không gian vật lý bị thu hẹp, Give Away tập trung phát triển các kênh bán hàng điện tử.
Khi cửa hàng vật lý được “tái sinh” trong mô hình thanh lý ký gửi Việt Nam
Những năm gần đây, mô hình thanh lý ký gửi ngày càng sôi động hơn với sự ra đời của vô số những doanh nghiệp quy mô nhỏ như Reborn, Urban Circular Space… Với nguồn vốn hạn chế, tình hình kinh tế biến động, cùng giá thuê nhà đạt đỉnh tại Việt Nam, các mô hình thanh lý ký gửi khó có thể mở rộng hệ thống cửa hàng vật lý mạnh mẽ như những “ông lớn” quốc tế. Tuy nhiên, hiểu được lợi ích của cửa hàng vật lý trong việc tối ưu trải nghiệm của khách hàng khi mua - bán đồ cũ, các doanh nghiệp nội địa đều đang nỗ lực vận hành ít nhất một hình thức của kênh bán hàng này.
Sở hữu cửa hàng cố định tại trung tâm Quận 1, Give Away mang lại trải nghiệm mua sắm có tính cá nhân hoá cao cùng quy trình ký gửi trực tiếp nhanh chóng, tiện lợi. Người bán có thể đặt lịch trước hoặc tham gia các buổi “consignment day” - thời điểm cửa hàng tiếp nhận ký gửi đồ không cần đặt hẹn.
Với những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính hạn chế hơn, những vị trí trên chung cư hoặc trong tòa nhà chung là sự lựa chọn lý tưởng. Điển hình, Urban Circular Space chi nhánh Sài Gòn trước đây nằm tại tầng trệt chung cư Phạm Viết Chánh trong khi cửa hàng Hà Nội nằm tại tầng 2 tòa nhà ngõ Tôn Thất Tùng. Việc lựa chọn vị trí cửa hàng “khiêm tốn” hơn giúp thương hiệu vừa duy trì không gian vật lý cho khách hàng, vừa giảm thiểu chi phí vận hành.
Cùng mục tiêu tối ưu hóa chi phí, đồng thời tăng độ nhận diện thương hiệu, Passii kết hợp mô hình pop-up store và shop-in-shops: Hợp tác và dựng quầy hàng tạm thời tại không gian quán cafe hay nhà hàng như Le Café des Stagiaires Saigon, The Joi Factory… Qua hình thức này, Passii có thể tiếp cận người mua ở nhiều địa điểm khác nhau, biến việc mua sắm đồ secondhand trở thành một phần của trải nghiệm ẩm thực và văn hoá địa phương.
Trong năm nay, thương hiệu chính thức giới thiệu “Passii station” - một hình thức cửa hàng vật lý cố định tại Đà Lạt nhằm đáp ứng nhu cầu mua sắm của người dân địa phương và khách du lịch. Tuy nhiên, Passii hiện chưa có hình thức ký gửi trực tiếp, buộc người bán phải đóng gói và gửi hàng tới văn phòng trung tâm.
Đọc thêm: Từ "Multibrand store" đến "Concept store": Khám phá mô hình bán lẻ truyền thống trong thời đại mới
Nhìn chung, các doanh nghiệp thanh lý ký gửi tại Việt Nam vẫn ưu tiên phát triển kênh bán hàng vật lý. Tùy vào năng lực tài chính và định hướng kinh doanh, mỗi thương hiệu sẽ lựa chọn hình thức cửa hàng phù hợp - từ mô hình cố định đến pop-up hay shop-in-shop.
